کشت بیش از اندازه لوبیا چیتی در ازبکستان در سال 2024 می تواند بر قیمت عمده لوبیا چیتی در ایران تاثیر گذار باشد؟

در این مقاله به بررسی رویدادهای مهم تاثیر گذار بر قیمت لوبیا چیتی وارداتی در ایران از جمله لوبیا چیتی ازبکستان می پردازیم.

 

بحران پیش روی در غرب

به گزارش مرکز تولیدکنندگان زراعی غرب (TWP) برخی کشورها مانند مکزیک در سال 2024 با بحران تولید حبوبات از جمله انواع لوبیا مانند لوبیا چیتی روبرو شده اند. مکزیک در سال های گذشته از جمله تولیدکنندگان بزرگ لوبیا چیتی در جهان به شمار می رفت هر چند بیشتر تولیدات این کشور در داخل مصرف میشد اما با وضعیت وخیم کنونی و کاهش تولید در سال جدید نیاز مبرمی به واردات این محصول خواهد داشت. مطابق آمار واردات مکزیک در سال گذشته 42 هزار تن بوده اما امسال این کشور به بیش از 140 هزار تن واردات نیاز خواهد داشت. گرگ آکرمن مدیریت صنف لوبیای میشیگان و شورای لوبیای خشک ایالات متحده می گوید: «گزارش هایی از مکزیک شنیده شده که برخی تولید کنندگان اظهار داشته اند که تولید لوبیا چیتی در این کشور در هر هکتار به یک کیسه کاهش یافته است.»

این وضعیت هم یک تهدید به شمار می آید و هم فرصت بزرگی است تا تولید کنندگان عمده دیگر بتوانند برای این بازار برنامه ریزی کنند. در حال حاضر بازار با تقاضای خارج از میزان پیش بینی ها روبرو شده و تولیدکنندگان عمده اذعان می کنند به سرعت نمی توان تقاضای بازار را برآورده کرد.

اکرمن معتقد است وضعیت بیش رو باعث افزایش قیمت انواع لوبیا در بازار گردد و به دلیل تقاضای زیاد بهتر است ذخیره موجود مدیریت شده و به تدریج وارد بازار گردد.

دی لونا مدیر صنف خرده فروشان حبوبات مکزیک (GPC) خاطر نشان کرد: «پیش بینی می کنم امسال یک سال رکود برای تولید لوبیا در مکزیک و سال واردات  به مکزیک برای جبران کمبود تولید داخل باشد.»

دی لونا گفت که هنوز محصول پاییز و زمستان در راه است هر چند این کسری را جبران نمی کند اما به ذخایر اضافه می کند. با این جال بارندگی های ضعیف در سال های اخیر مشکلی تکراری برای مکزیک بوده و امسال نیز از این قاعده مستثنی نیست.

 

وضعیت تولید مناسب در شرق

در چند سال گذشته به دلیل بارش های مناسب و برنامه ریزی های صورت گرفته در کشورهای شرق دنیا تولیدات کشاورزی وضعیت مطلوبی پیدا کرده و با رشد قابل توجهی روبرو شده است. برای مثال ازبکستان که مبدا اصلی تولید لوبیا چیتی در خاورمیانه به شمار می آید نسبت به سال گذشته با رشد 4.1 درصدی تولیدات خود در حوزه کشاورزی و زراعی روبرو شده است و مسئولین این کشور پیش بینی کرده اند هر سال به میزان 5 درصد به این رشد افزوده شود. بر اساس گزارش آژانس آمار ارزش محصولات کشاورزی ازبکستان در سال 2023 به 426.3 تریلیون صوم (واحد پول ازبکستان) رسیده است که از رشد 4.1 درصدی حکایت دارد. جدول زیر حجم بازار کشاورزی و زراعی ازبکستان را به میلیون دلار نشان می دهد. 

 

پیش بینی قیمت لوبیا چیتی در سال جدید در بازار ایران با نگاه به آمارهای موجود

 

با بررسی داده‌ها و عوامل اقتصادی مرتبط با کشاورزی در ازبکستان و ایران، می‌توان به تحلیل احتمال تاثیر رشد تولید لوبیا چیتی در ازبکستان بر قیمت آن در ایران پرداخت.

فاکتورهای کلیدی که می‌توانند بر قیمت لوبیا چیتی در ایران تاثیر گذار باشند عبارتند از:

1- میزان تولید لوبیا چیتی در ازبکستان: 

به‌دلیل افزایش رشد سالانه 5 درصد در تولید محصولات زراعی در ازبکستان، انتظار می‌رود که تولید محصول لوبیا چیتی نیز به تناسب افزایش پیدا کند. این رشد می‌تواند بر عرضه لوبیا چیتی در بازارهای جهانی از جمله ایران تاثیر گذار باشد.

 

2- قیمت جهانی لوبیا چیتی: 

تغییرات قیمت جهانی لوبیا چیتی بر قیمت فروش آن در ایران نیز تاثیر گذار است. اگر قیمت جهانی لوبیا چیتی افزایش پیدا کند، احتمالاً قیمت فروش آن در ایران نیز افزایش خواهد یافت. با توجه به داده های موجود اکثر کشورها علی الخصوص کشورهای غربی با بحران محصولات زراعی روبرو هستند لذا انتظار کاهش قیمت در ایران کمی دور از انتظار است.

 

3-نرخ ارز: 

نرخ ارز بین‌المللی می‌تواند بر قیمت واردات لوبیا چیتی ازبکستان به ایران تاثیر گذار باشد. اگر نرخ ارز ریال نسبت به دلار آمریکا کاهش یابد روند افزایش قیمت ها همچنان ادامه خواهد داشت.

 

4-رقابت بین تولیدکنندگان: 

وجود رقبا در تولید لوبیا چیتی در ازبکستان می‌تواند بر قیمت آن تاثیر گذار باشد. اگر رقبا بتوانند تولید را افزایش دهند، عرضه بیش‌تر خواهد شد و در نتیجه قیمت کاهش خواهد یافت. 

 

5- میزان تقاضا: 

تغییرات جمعیتی و تقاضای مصرف‌کنندگان در ایران می‌تواند بر قیمت لوبیا چیتی تاثیر گذار باشد. اگر تقاضا برای لوبیا چیتی در ایران افزایش پیدا کند، به احتمال زیاد قیمت فروش آن نیز افزایش خواهد یافت؛ چیزی که در سالیان متمادی در ایران شاهد آن بوده ایم.

 

براساس این فاکتورها، نمی‌توان قطعاً گفت که رشد تولید لوبیا چیتی در ازبکستان خواهد توانست بر قیمت آن در ایران تاثیر گذار باشد. اما می‌توان گفت که احتمالاً این فاکتورها به‌طور هماهنگ یا ناهماهنگ عمل خواهند کرد. اگر رشد تولید لوبیا چیتی در ازبکستان همراه با افزایش قیمت جهانی لوبیا چیتی و نرخ ارز مثبت باشد، احتمالاً قیمت فروش آن در ایران نیز افزایش خواهد یافت. اما اگر رقبا بتوانند تولید را افزایش دهند و نرخ ارز نسبت به دلار آمریکا کاهش یابد، احتمالاً قیمت فروش آن در ایران کاهش خواهد یافت. لذا در سال 2024 و 2025 رشد تولید لوبیا چیتی در ازبکستان به‌طور کلی بر قیمت آن در ایران تاثیر گذار خواهد بود، اما سلیقه‌ها و فاکتورهای اقتصادی دیگری نیز بر آن تاثیر گذار هستند و افزایش حجم تولید تنها ملاک تعیین کننده نخواهد بود.